Het houden van kippen is een lonende hobby, vooral vanwege de verse eieren die ze leveren. Eieren maken de kip echt een uniek huisdier. In tegenstelling tot de meest gebruikelijke huisdieren zoals een konijn, hond of kat kan de kip ons iets geven wat super gezond voor ons is: het ei. Misschien zijn de eieren wel de redenen dat je kippen houd en anders is het een leuk extraatje.

Broedsheid bij Kippen

Je hen wil het nest niet verlaten en ze pikt of gromt als je haar verplaatst of eieren wil pakken. Ze is niet ziek, maar broeds. Dat wil zeggen dat ze graag kuikens wil uitbroeden. Een broedse hen wil net zolang op eieren zitten totdat ze kuikens uitbroedt. Het is een instinct. Ze wordt fel, beschermend en als je bij haar in de buurt komt begint ze te grommen en zet ze haar veren op. Ze pikt naar alles en iedereen, om te voorkomen dat iemand bij haar eieren komt. Als je hen broeds is dan wil dit zeggen dat ze heel graag moeder wil worden.

Het instinct om eieren uit te broeden wordt geactiveerd door dagen waarop het langer licht is. Broedsheid wordt veroorzaakt door de hormonen oestrogeen en progesteron. Er zijn een paar triggers die deze hormonen activeren:

  • Een rustig, ongestoord en donker legnest.
  • Veel eieren in een legnest.
  • Andere broedse hennen.

Maar niet alle hennen hebben deze triggers nodig om broeds te worden. Bij sommige rassen (zoals zijdehoenders en cochins) worden deze hormonen al snel geactiveerd. Hierdoor zijn dit soort rassen veel en vaak broeds. Er zijn ook hennen die nooit in hun leven broeds zullen worden. Je kunt een hen niet broeds maken, maar de bovenstaande triggers kunnen er wel voor zorgen dat ze broeds wordt. Sommige mensen zeggen dat broeds zijn kan worden ontmoedigd door de eieren uit het zicht van de hen te halen, maar de ervaring leert dat een kip die echt graag wil broeden dit toch wel gaat doen. Zij wordt niet zo gemakkelijk ontmoedigd.

Gevolgen van Broedsheid

Als hennen een lange tijd broeds zijn, dan is dit een risico voor hun gezondheid. Een broedse hen eet ongeveer één vijfde van wat ze normaal eet, en sommige dagen eet ze helemaal niet. Als gevolg hiervan kan ze 20% van haar normale gewicht kwijtraken. Als je hen op onbevruchte eieren zit die nooit uitkomen, of als je hen 2 broedsels achterelkaar doet, kan uiteindelijk verhongeren. Om deze reden raden wij aan om je hennen maximaal één keer per jaar te laten broeden. Maar ja, wat als je hen veel vaker broeds wordt? Of wat als je helemaal geen kuikens wil?

Een broedse hen verwaarloost zichzelf voor het welzijn van de verwachte kuikens. Haar instinct wil dat ze blijft zitten wachten tot de kuikens uitkomen. Het boeit haar niet of er wel of geen eieren onder liggen en of de eieren wel of niet bevrucht zijn. Een broedse hen gaat maar één of twee keer per dag van het nest om te eten, te drinken en te poepen. Daarnaast eet ze maar ongeveer 20% van wat ze normaal eet en drinkt ze ook veel minder. Op sommige dagen eet ze zelfs helemaal niet. Hierdoor verliest ze veel gewicht, wordt haar kam bleek, verliezen haar veren de glans en wordt ze kwetsbaar voor parasieten. Daarom is het advies om een hen niet meer dan één keer per jaar te laten bloeden. Als er geen bevruchte eieren zijn of als ze op een leeg nest zit, dan kan de broedsheid nog langer dan drie weken aanhouden. Ze is echt van plan om net zolang te blijven zitten tot de kuikens uitkomen.

Een broedse hen kan een kale plek krijgen op haar buik. Dit komt doordat ze haar eigen borstveren uittrekt om de warmte en het vocht van haar huid direct aan de eieren te kunnen geven. Een broedse hen loopt heel onwennig rond als ze gaat eten. Een broedse hen 'blaast' vaak al haar veren op.

Poep van een Broedse Kip

De poep van een broedse kip ziet eruit als gewone poep, maar dan drie of vier keer groter en het stinkt enorm! Dit komt doordat de poep urenlang wordt vastgehouden in plaats van regelmatig gedurende de dag te worden geleegd. Een broedse hen poept niet in haar nest omdat ze het schoon wil houden voor de verwachte kuikens.

Het Afbreken van Broedsheid

Het is geen goed idee om je kip vaker dan één keer per jaar broeds te laten zijn. Als je niet wil dat je kip broeds is, omdat je geen kuikens wil of omdat dit niet goed is voor haar gezondheid dan kun je haar broeds-af maken. Dit wil zeggen dat je de aanmaak van de hormonen die zorgen voor broedsheid verbreekt. In dit geval geldt; hoe eerder, hoe beter. Hoe langer een hen broeds is, hoe langer het duurt om de broedsheid te laten stoppen, en hoe langer het duurt voordat ze weer eieren gaat leggen. Het is dus belangrijk om er snel bij te zijn! Er zijn veel verschillende methoden om de broedsheid af te breken, maar veel daarvan zijn echt wreed of enorm stressvol. Er is één methode die ik aanraad. Bij die methode laat je haar buik geleidelijk afkoelen zodat de hoeveelheid hormonen afneemt.

Methodes om een broedse kip te stoppen:

  • Haal jouw kip regelmatig van het nest af. Hierdoor verstoor je jouw kip tijdens het broeden en kan zij tijd maken om te gaan eten en drinken. De temperatuur van de kip zal ook dalen wanneer ze het nest moet verlaten. Hierdoor wordt de aanmaak van het broed hormoon verminderd.
  • Sluit het legnest af. Zo kan jouw broedse kip niet meer bij haar nest komen. Houd er wel rekening mee dat je voor de andere niet-broedse kippen nog wel een mogelijkheid biedt om het legnest te betreden voor het leggen van eieren.
  • Plaats je kip in een kaal hok. Wanneer je een hardnekkige broedse kip hebt, is dit een effectieve methode. Een kaal hok is niet interessant om in te gaan broeden. Wanneer je geen hok tot beschikking hebt, kun je bijvoorbeeld ook een grote doos gebruiken. Vergeet jouw kip niet te voorzien van vers drinkwater.
  • Sluit je kip op met een haan. Misschien niet heel prettig voor de kip, maar de haan zal steeds achter jouw kip aangaan. Hierdoor is het voor haar onmogelijk om rustig te gaan zitten broeden.

Wanneer je regelmatig de eieren weghaalt in het kippenhok, zorg je er bovendien voor dat de kippen minder snel op de eieren kunnen gaan zitten om deze uit te broeden.Al met al, een broedse kip is geheel normaal, maar houd als kippenhouder altijd een oogje in het zeil. Dit om te voorkomen dat jouw kip zichzelf dood broedt.

Wanneer Kun je de Eerste Eieren Verwachten?

De meeste hennen beginnen eieren te leggen rond de leeftijd van 6 maanden. Dit verschilt echter wel per ras. De rassen die oorspronkelijk gefokt zijn om eieren te leggen (zoals een leghorn, barnevelder, isa brown) beginnen vaak als ze 20 weken oud zijn met het leggen van eieren. Bij sier rassen (zijdehoen, baardkriel, kuifhoen) en de zwaardere rassen (faverolles, brahma, orpington) laat het 1e eitje vaak wat langer op zich wachten. Meestal als ze zo rond de 7 maanden oud zijn. Als de hennen de leg leeftijd hebben bereikt als het winter is, dan is de kans groot dat zij wachten met leggen tot de koude en donkere dagen voorbij zijn.

Legstop tijdens en na de rui

Hennen stoppen meestal met leggen als ze in de rui komen, omdat al hun energie en voedingsstoffen worden besteed aan het maken van nieuwe veren. De winterstopIn de winter krijgen kippen minder daglicht. Op dat moment geeft de natuur meestal een signaal om een pauze te nemen van het leggen van eieren. Op deze manier behouden ze de energie en voedingsstoffen om zich voor te bereiden op de koude winter die eraan kan komen. Deze winterstop is belangrijk voor kippen om gezond te blijven en niet uitgeput te raken. Tijdens de winterstop vullen ze de energiereserves weer aan om vervolgens in het voorjaar weer heerlijke eieren te leggen. Als je kippen wel eieren leggen in de winter is de kans groot dat ze de volgende winter wel een pauze nemen, om dan hun energie te sparen. Als je kippen een winterstop houden, kun je rond februari weer eieren verwachten. Dan worden de dagen weer langer en krijgt het lichaam van de kip het signaal om weer eieren te gaan leggen.

Kenmerk van de winterstop: de kam en lellen worden weer kleiner.

Deze kip is 3 jaar en een heel goede legster.

  1. Grotere en knalrode kam en lellen Als de kam en de lellen van je kippen roder beginnen te worden, dan kun je heel binnenkort eieren verwachten! Dit wordt veroorzaakt door de stijgende hormoonspiegels; de kam en de lellen, maar ook de huid in het gezicht wordt een stuk roder van kleur. De kam en de lellen krijgen ook een soort wasachtige tint, waar ze er buiten de legperiode wat droog uit kunnen zien. Als je hen een donkere kam en lellen heeft, zoals bij zijdehoenders, dan kun je nog steeds het verschil zien door de wasachtige laag. De kam en de lellen zijn niet alleen een stuk groter als ze gaan leggen, ze zijn ook veel veller rood van kleur. Er zit écht geen filter over deze foto!
  2. Ze begint nieuwsgierig te worden naar het legnest In de weken voordat de hen haar eerste ei legt, gaat zij meer interesse tonen in het legnest dan ooit tevoren. Ze kan het zelfs alvast uitproberen en erin gaan zitten.
  3. Ze gaat meer geluid produceren Als een hen een ei heeft gelegd, dan zingt ze uit trots het eierlied. Voordat de eieren daadwerkelijk gelegd worden moeten de stembanden vast wat getraind worden, dus dit kan je van tevoren horen.
  4. Ze krijgt meer honger en eet dus meer Voordat een hen een ei legt, gaat haar lichaam door allerlei lichamelijke veranderingen. Dit proces, naar het leggen van een ei, kost erg veel energie. Het kan dus zijn dat je merkt dat je kip meer honger begint te krijgen. Kippen die eieren leggen hebben een andere voedingsbehoefte dan jonge hennen of kuikens, daar lees je straks nog meer over.
  5. Ze wordt onderdanig Als een kip bijna begint met eieren leggen dan kan het goed zijn dat ze onderdanig begint te worden. Kortom: ze heeft er zin in en staat klaar om besprongen te worden door de haan. Als je geen haan bij je hennen hebt lopen dan kan het zijn dat de hen dit gedrag naar jou als baasje gaat laten zien. Het kan zijn dat de hen voor jou gaat hurken, met de vleugels iets in de zij. Dit geeft aan dat ze klaar en bereid is om door de haan besprongen te worden. Maar het kan ook zijn dat ze niet per se naar je hurkt, maar dat ze gewoon extra veel aandacht van je vraagt.

Als een hen voor de eerste keer een ei legt, dan zal je opvallen dat deze eieren een stuk kleiner zijn. Vele chefs vinden deze eitjes een ware delicatesse. De dooiers zijn namelijk heel vel gekleurd en het eiwit is extra stevig en compact. Perfect voor een gepocheerd ei! De eieren blijven ongeveer één maandje kleiner, daarna zijn ze op de normale grote. Het gewicht van het eerste ei tot het ei van een maand later kan in die tijd zijn verdubbeld!

Bloed aan het ei?

Heb je dan eindelijk het eerste eitje van je kip in het legnest liggen, zit er bloed aan.. Ik kan me voorstellen dat je daar erg schrikt. Maar geen paniek: dit is normaal bij een van de eerste eitjes. Het kan ook voorkomen bij een van de eerste eitjes van een hen die na een legstop weer begint met leggen. De omgeving van de cloaca waar het ei uitkomt, wordt op dat moment wat opgerekt door het ei. Het eerste eitje van een jonge hen, met wat bloed eraan. Niks ergs: deze kun je gewoon opeten! Als je dat een vervelend idee vind, kun je het eitje ook koken en aan je kippen teruggeven.

Als je denkt dat je kip bijna gaat leggen of als ze al aan de leg is, dan is het belangrijk om extra calcium toe te voegen aan de voeding van de kip. Een kip die eieren legt of gaat leggen heeft namelijk meer calcium nodig voor de vorming van de eierschaal. Eierschalen bestaan namelijk voor bijna 100% uit calciumcarbonaat kristallen. Als een kip niet genoeg calcium tot haar beschikking heeft kunnen er allerlei problemen ontstaan, dus dat wil je echt niet. Het is dus belangrijk om extra calcium aan te bieden op een manier waarop kippen het naar behoefte op kunnen nemen.

  1. Check of het legnest voor je kip wel een fijne plek is.
  2. Is het legnest een fijne plek (zie stap 1)? Leg dan een nep ei in het legnest. Kippen vertrouwen een plek waar al een ei ligt sneller. Je kunt ook een ei uit de supermarkt koken en in het legnest leggen, dat heeft hetzelfde effect. Als het ei eenmaal op de goede plek gelegd is, kun je het nep ei weghalen en ervoor zorgen dat er nog een tijd minimaal één ei in het legnest blijft liggen. Op die manier zorg je dat kippen de nieuwe gewoonte in hun systeem krijgen.
  3. Verstoppen jouw kippen de eieren in de tuin en heb je het bovenstaande al toegepast? Dan is er nog één optie, en dat is de kippen een tijd in een afgesloten (kleine) ren bij het nachthok houden. Dit is misschien even een vervelend idee, maar op die manier wordt de gewoonte van het verstoppen doorbroken. Kippen zijn echte gewoontedieren, dus de taak aan jou om een nieuwe gewoonte te creëren. Als je kippen dit eenmaal een paar dagen achterelkaar hebben gedaan, is de nieuwe gewoonte al gecreëerd en kunnen ze weer lekker door de tuin lopen. Ze zullen dan naar het legnest lopen om hun ei te leggen.

Kippeneieren uitbroeden met een broedmachine of onder een kip?

Hoe gaat dat in zijn werk? En wat kun je doen om een grotere uitkomst te krijgen? In dit artikel lees je de basis of het uitbroeden van pluimvee eieren. Kippeneieren uitbroeden is één van de leukste dingen van de kippen hobby. Als alles goed gaat heb je in 21 dagen lieve en schattige kuikentjes rondlopen. Het is geweldig om te zien hoe je vanuit niks een ei, een kuiken, ziet opgroeien. Eenden, kwartels en ganzen hebben andere broedtijden. Deze kun je terugvinden in de broedgids. Kuikens van pluimvee hebben warmte nodig om te groeien. Daarom kun je de eieren het beste in de lente en zomer uitbroeden. In de broedperiode leggen de meeste pluimvee soorten één ei per dag. Als ze bevrucht zijn door een haan noemen we het een broedeieren. Wil je de eieren uitbroeden dan is belangrijk om de broedeieren op de juiste manier te bewaren om de vruchtbaarheid te behouden. Na 10 dagen neemt de vruchtbaarheid aanzienlijk af en het is dan ook belangrijk dat de eieren na de leg zo snel mogelijk uitgebroed worden. Bewaar de eieren in een koele omgeving met een temperatuur van 10 graden Celsius. Zorg ervoor dat de luchtvochtigheid tussen de 55-70% is, dit voorkomt waterverlies in het ei. Om te voorkomen dat de broedeieren wegrollen en stuk gaan, kan je het beste gebruik maken van eierrekken of eierendozen. Hier passen de eieren goed in en hebben ze extra bescherming.

Eieren uitbroeden kan met een broedmachine of door de kip zelf. Enkele rassen die snel broeds worden zijn zijdehoenders, Cochin krielen en Wyandotte krielen. Er zijn ook rassen die niet zo goed zijn in het uitbroeden van eieren, sommige kippenrassen worden niet broeds of verlaten het nest te vroeg. Leghybrides worden zelden broeds en ook landhoeders hebben deze eigenschap. Hiervoor, en om meer eieren tegelijk uit te broeden zijn er broedmachines ontwikkeld. Een goede broedmachine geeft hoge betrouwbaarheid in het succesvol uitbroeden van eieren. Zodra een hen (een vrouwtje) klaar is om te broeden, dan wordt ze broeds. Een broedse kip blijft overdag op het nest zitten, zet haar veren op als er een hand in de buurt komt en kan een knorrig geluid maken. Als een van de hennen broeds is geworden kun je die het beste uit het kippenhok halen zodat ze in alle rust kan broeden en de andere dames geen nieuwe eieren aan het nest toevoegen. Broedse kippen hebben een sterk ruikende ontlasting.Alleen bevruchte eieren kunnen uitgebroed worden. Hiervoor heb je een haan nodig. Heb je geen haan, dan kun je bijvoorbeeld broedeieren kopen op Marktplaats of bij een hobbyfokker. Kippenhuis.nl verkoopt geen kippen of broedeieren. Gebruik nep eieren om te controleren of de kip echt broeds is. Als de kip 2 dagen op de nep eieren heeft gebroed kun je deze vervangen door echte eieren. Een oneven aantal eieren geeft het beste resultaat. Dit komt omdat de kip de eieren onder het borstbeen omrolt. Het uitbroeden van kippeneieren duurt 21 dagen. Na uitkomst zullen de eerste kuikens zich binnen 24 uur laten zien. Plaats de kloek (kip met kuikens) in een eigen hok zonder zitstok en legnest, maar met voldoende water en kuikenvoer.

Broedmachines zijn ontwikkeld om het broedproces van de kippen na te bootsen. Met de broedmachine kan je de juiste luchtvochtigheid en temperatuur instellen om kippeneieren en van ander pluimvee uit te broeden. Er zijn broedmachines die de eieren automatisch voor je keren en broedmachines waar dit handmatig dient te gebeuren. De eieren moet namelijk minimaal twee keer per dag gedraaid worden. Voor het uitbroeden van eieren zijn er drie factoren waar je rekening mee dient te houden om een succesvolle uitkomst te garanderen.

  1. Elke broedmachine heeft een thermostaat die de temperatuur regelt. Samen met een thermometer kun je de temperatuur in de gaten houden en op de juiste hoogte afstellen welke nodig is voor het type eieren dat je wilt uitbroeden. Dit is daarom de basis.
  2. Door de juiste luchtvochtigheid kan de luchtkamer in het ei groeien. Dit hebben de kuikens nodig om de eierschaal te kunnen aanpikken. Is de luchtkamer niet groot genoeg, dan zullen de kuikens sterven in het ei. Voor de eerste 18 dagen adviseren wij een luchtvochtigheid van 40-50% en voor de laatste 3 dagen een luchtvochtigheid van 70%.
  3. In de eerste 18 dagen van het broeden moeten de eieren minimaal twee keer per dag gedraaid worden. Sommige machines hebben een keerautomaat, dan wordt dit voor je gedaan. Doe je het met de hand, zorg dan dat je op het ei met potlood een kruisje zet en op de andere kant een nulletje.

Voordat je gaat broeden met een broedmachine, wil je zeker weten dat de broedmachine goed werkt en stabiel is. Zet minimaal 48 uur voor het inleggen van de eieren de broedmachine aan. De juiste waarde hangt af van het type machine, het ras en persoonlijke ervaring. Om te beginnen stel je de machine met een ventilator af op 37,5 graden Celsius of een broedmachines met stilstaande lucht op 37,7 graden Celsius. De luchtvochtigheid stel je af op 40-55%. Voor fazanten, kwartels, ganzen of eendeneieren zijn deze temperaturen iets anders.

Eieren inleggen Als de broedmachine goed is afgesteld en stabiel is, kun je de eieren inleggen. Als je geen eigen kippen hebt, kun je broedeieren van hobbyfokkers kopen of op Marktplaats.

Eieren schouwen

Op dag 5-7 controleren we of de eieren bevrucht zijn. Door met een schouwlamp in de eieren te schijnen kun je zien of er zich wat in het ei ontwikkelt. De ontwikkeling van het kuiken begint met een puntje die zichtbaar wordt, later komen hier bloedvaten bij. Eieren die niet bevrucht zijn haal je uit de broedmachine. Ook gebruik je de schouwlamp later in het proces om de groei van de luchtkamer te volgen.

Gereed maken voor uitkomst

Op dag 19 moet de luchtvochtigheid omhoog. Ook keren we de eieren niet meer zodat de kuikens in alle rust kunnen uitkomen. Op dag 20/21 worden de eieren aangepikt door de kuikens en komen ze uit. Help de kuikens niet als het niet lukt, dit worden zwakke dieren. Het is erg zielig maar het is uiteindelijk beter voor de dieren zelf. Eieren schouwen kan lastig zijn voor de beginner en het is daarom ook belangrijk dat de juiste schouwlamp hiervoor wordt aangeschaft. Elke schouwlamp heeft wel zijn eigen voordelen. Kies een lekker in de handliggend lamp met het lieft een rubberring. Hiermee sluit die goed op het ei waardoor er geen licht in je oog schijnt. Ook is dan de inhoud van het ei veel beter zichtbaar.

Een broedende hen zit overdag op het nest om de eitjes lekker warm te houden. Kom je in de buurt? Ze zal tevens minder actief zijn en ook minder eten. Het is daarom wel verstandig om haar één keer per dag van het nest af te halen, ongeveer 15 min. Zo kan ze even eten, drinken en haar behoefte doen. De eieren zullen het dan even zonder haar warmte moeten doen. Zet een broedende hen apart van de andere kippen in het hok. Zo heeft ze alle rust om zich te richten op het broeden.

Bevruchte eieren zullen zich pas gaan ontwikkelen wanneer er een hen op gaat zitten. Hennen zullen over het algemeen pas gaan broeden wanneer ze ongeveer een dozijn eieren heeft. Zitten er eieren tussen van andere kippen?

Zet de broedmachine minimaal 24 uur van tevoren aan. Zo kun je checken of de machine nog goed functioneert en hem alvast instellen op de juiste temperatuur en luchtvochtigheid. Heb je een broedmachine met ventilator? Stel hem dan af op 37,5 graden Celsius. Voor een machine met stilstaande lucht hanteer je 37,7 graden Celsius. De luchtvochtigheid stel je af rond de 50%.

Plaats de eieren in de broedmachine wanneer ze ongeveer 7 dagen oud zijn. Plaats geen eieren die vuil of gekneusd zijn. De kans is groot dat hier zwakke dieren uitkomen. Keer de eieren iedere dag 2 keer om. Rond de 6e dag controleer je alle eieren op bevruchting. Dit kun je met een speciale schouwlamp doen. Eerst zal er een puntje zichtbaar worden, later onstaan hier ook bloedvaten.

Liggen de eitjes er 19 dagen in? Verhoog dan de luchtvochtigheid naar 65%. Na 20 tot 21 dagen komen de eieren uit! Ze hebben hierbij geen hulp nodig en kunnen dit helemaal zelf. Wacht tot de kuikens zijn opgedroogd voordat ze de broedmachine verlaten. Zet ze daarna in een speciaal hok met voldoende warmte.

Ongewenste broedse kip

Wanneer jouw kip onbevruchte eieren uit wilt broeden, spreek je van ongewenst broeds gedrag. De onbevruchte eieren zullen nooit uitkomen. Wanneer je jouw kip haar gang laat gaan, kan het zijn dat ze het nest niet meer wilt verlaten. Dit betekent ook dat jouw kip niet meer zal eten, waardoor ze sterk kan vermageren. Het kan zelfs voorkomen dat jouw kip zichzelf dood broed. Merk je dat jouw kip te lang blijft broeden op de onbevruchte eieren, dan dien je jouw kip een handje te helpen om haar broeds af te maken. Broeds afmaken betekend eigenlijk de broedse kip stoppen met het uitbroeden van de onbevruchte eieren.

labels: #Kip #Ei

Zie ook: